دررفتگی مکرر شانه
قبل از توضیح کامل در خصوص علت ها و راه های درمانی دررفتگی مکرر شانه اول یک تعریفی از این موضوع داریم در واقع زمانی که بیمار دچار ۲ بار یا بیشتر دررفتگی شانه بشود.عمدتاً در سنین جوانی و اولین بار به دنبال ضربه اتفاق می افتد. ممکن است این دررفتگی در سنین پایین ویا بالاتر هم رخ دهد.
علل دررفتگی مکرر شانه
- سن
- ورزشهای سنگین و رزمی
- سطح ورزش
- نقص استخوانی در گلنویید
- نقص استخوانی در سر استخوان بازو
- شلی لیگامانی (هایپرلاکسیتی)
١- سن:
مهم‌ترین فاکتوری که سبب عود دررفتگی مکرر شانه می‌شود سن هست. هر چه اولین دررفتگی در سنین پایین‌تر اتفاق بیفتد احتمال عود دررفتگی بیشتر خواهد بود.
به طوری که آگه بیماری در سنین قبل از ٢٠ سالگی دچار دررفتگی شانه شود احتمال عود دررفتگی در طی ۲ سال آینده حدود ٩٠ درصد است یعنی عود مجدد دررفتگی شانه در این سن بسیار بالاست.
٢- ورزشهای سنگین و رزمی:
یکی از عوامل آسیب های شانه در ورزش دررفتگی شانه است مثل کشتی، بسکتبال و ورزشهای رزمی و بدنسازی (پرس سینه) همگی بیمار را مستعد عود دررفتگی شانه می‌کند.
٣- سطح ورزش:
بیمارانی که ورزش حرفه‌ای انجام می‌دهند احتمال عود دررفتگی بیشتر می‌باشد.
۴- نقص استخوانی در گلنویید:
بیمارانی که به دلیل دررفتگی مکرر یا دررفتگی با ضربه شدید دچار نقص استخوانی در گلنویید شده باشند مستعد دررفتگی مکرر خواهند شد.
۵- نقص استخوانی در سر استخوان بازو:
به دنبال دررفتگی مکرر شانه یک فرورفتگی یا شکستگی در قسمت خلفی و خارجی سر بازو اتفاق میفتد که به آن ضایعه هیل ساکس می گوییم .
هر چه ضایعه هیل ساکس بزرگ‌تر و عمیق‌تر باشد عود دررفتگی مکرر شانه بیشتر خواهد شد و بیمار مستعد دررفتگی با ضربه خفیف‌تر و حتی در طی فعالیتهای روزمره می‌شود و عمل جزاحی بیمار پیچیده‌تر و نتیجه جراحی هم کمتر خواهد شد.
۶- شلی لیگامانی (هایپرلاکسیتی):
بعضی افراد به دلیل شلی لیگامانها دچار کپسول منعطف و شل شده و تحرک بیشتری در مفاصل پیدا خواهند کرد. این افراد قادر خواهند بود انگشتان دست یا آرنج را به سمت عقب بدهند و نیز زانوها به سمت عقب قرار گیرد. این ویژگی سبب می‌شود که مستعد دررفتگی مکرر شانه بشوند.
انواع دررفتگی شانه :
- قدامی : حدود ٩۵ تا ٩٧ درصد دررفتگی های شانه به سمت جلو یا قدام می باشد .
- خلفی : حدود ٣ تا ۵ درصد دررفتگی به سمت عقب یا خلف می باشد .
- تحتانی یا چند جهتی : کمتر از یک درصد موارد را شامل می شوند.
نیمه دررفتگی مکرر :
بعضی از بیماران دچار دررفتگی نسبی یا ناکامل می شوند یعنی ارتباط سر بازو با حفره گلنویید به صورت کامل از بین نمی رود و سر بازو به صورت مختصر از سر جایش بیرون آمده و مجددا به حفره گلنویید بر می گردد.
این مورد سبب درد و قفل شدن شانه در حرکات خاصی مثل حین پرتاب اجسام یا حین لباس پوشیدن یا حین ورزشهایی که دست به سمت عقب و بالا برود مثل والیبال ، بدمینتون یا هند بال یا تنیس و یا پرس سینه و … دچار این علایم می شوند که با بازگشت دست به حالت پایین دچار بهبود علایم می شوند.
در صورت تاخیر در مراجعه یا درمان تاخیری دچار آسیب غضروف مفصلی و آسیب بیشتر کپسول شانه شده و در نهایت دچار آرتروز شانه خواهند شد که با دردناک شدن شانه و محدودیت حرکات و قفل شدن شانه مراجعه خواهند کرد که حتی نیاز به تعویض مفصل شانه پیدا خواهند کرد.
علایم دررفتگی مکرر شانه :
هر بار بیمار دچار دررفتگی شانه که عمدتا به سمت جلو یا قدام می شود سر بازو به سمت جلو و پایین آمده و حرکات شانه محدود و بسیار دردناک می شود و بیمار قادر به حرکت دادن شانه نیست .
دررفتگی ممکن است به صورت خودبخود یا در حین کمک به فرد مصدوم( در حین بلند کردن فرد از طریق بلند کردن دست درگیر ) جا می رود و یا در بیمارستان بعد از بیهوش کردن و بدنبال مانور جااندازی ، به سر جایش برمی گردد.
آسیبهای شانه :
در بیماری که دچار دررفتگی شانه می شود لبروم شانه در قسمت جلو و پایین گلنویید کنده شده که به آن ضایعه بنکارت می گویند.
همچنین سر استخوان بازو در قسمت خلف و خارج دچار شکستگی و فرورفتگی شده که به آن ضایعه هیل ساکس می گویند که شبیه حالتی هست که توپ پینگ پونگ فرو رود و سرجایش برنگردد. هر چه تعداد دررفتگی های شانه بیشتر شود ، عمق و وسعت ضایعه هیل ساکس بیشتر شده و در نتیجه احتمال عود دررفتگی شانه بیشتر و راحت تر خواهد شد .
تشخیص دررفتگی شانه
عمده این موارد از طریق شرح حال و معاینه بالینی دقیق تشخیص داده می شوند. البته یافته های تصویربرداری برای تایید تشخیص کمک کننده هستند.
گاهی اوقات بیمار پارگی لبروم شانه به تنهایی دارد که به صورت درد گاه گاهی همراه با قفل شدنهای مکرر و احساس ضعف و بی حس شدن (Dead Arm )تظاهر می یابد که در این موارد MRI برای تایید تشخیص خیلی کمک کننده می باشد. به طور کلی مودالیته های تصویربرداری برای تایید تشخیص و انتخاب نوع عمل جراحی کمک خواهند کرد.
درمان دررفتگی شانه
درمان اصلی دررفتگی یا نیمه دررفتگی مکرر شانه ، جراحی هست و ترجیحا بهتر است هر چه زودتر انجام شود. انجام فیزیوتراپی طولانی مدت یا تزریقهای شانه یا ورزشهای تقویت کننده شانه به تنهایی کمک کنند نیست . راه قطعی و صحیح درمان این مشکل ، ابتدا درمان جراحی و سپس انجام فیزیوتراپی یا ورزشهای تقویت کننده شانه می باشد.
تاخیر در درمان جراحی سبب آسیب بیشتر غضروف و کپسول مفصلی و نیز آسیب استخوانی در گلنویید و سر بازو شده که نتیجه آن آرتروز مفصل شانه می باشد که به صورت دردناک شدن و محدودیت حرکات شانه همراه با قفل شدنهای گاه گاهی نی باشد که ممکن است بیمار نیاز به تعویض مفصل شانه داشته باشد.
بنابراین بهتر است بیمارانی که دوبار یا بیشتر دچار دررفتگی شانه می شوند با مراجعه به پزشک متخصص شانه و پس از معاینه و روشهای تشخیصی مناسب تحت عمل جراحی قرار گیرند.
درمورد بیمارانی که مورد دررفتگی مکرر شانه و کاندید جراحی هستند بهتر است تا قبل از جراحی از انجام فعالیتهایی که سبب دررفتگی شانه می شوند پرهیز کنند.
انواع روشهای جراحی :
- روش آرتروسکوپی یا بسته ( لیزری )
- جراحی باز
۱- روش آرتروسکوپی یا بسته ( لیزری ):
در روش جراحی آرتروسکوپی با ایجاد سوراخهای ریز در مفصل شانه و به کمک دوربین، جراحی انجام می گیرد. در این روش ترمیم پارگی لبروم و کپسول شانه به صورت بسته و با استفاده از وسایلی به نام آنکور سوچور انجام می شود.
موفقاین روش جراحی در بیمارانی که به موقع مراجعه می کنند حدود ٩٠ تا ٩۵ درصد می باشد . هزینه عمل آرتروسکوپی به دلیل تجهیزات بیشتر و پیشرفته تر بیشتر از روش جراحی باز می باشد. در بیمارانی که از بیمه تکمیلی استفاده می کنند هزینه عمل جراحی عمدتا توسط بیمه تکمیلی پرداخت می شود و هزینه عمل جراحی بیمار به صورت جزیی یا کاملا رایگان می باشد.
در مورد تجهیزات مصرفی بسته به میزان وسایلی که استفاده می شود هزینه وسایل متفاوت هست که بعضی از بیمه های تکمیلی نیز هزینه وسایل جراحی را نیز متقبل می شوند.
۲- جراحی باز :
این روش امروزه کمتر استفاده می سود و بیشتر در بیمارانی که دیر مراجعه کرده اند یا نقایص استخوانی شدید دارند یا دچار عود دررفتگی بعد از جراحی قبلی شانه شده اند کاربرد دارد.
مراقبتهای بعد از جراحی
بعد از عمل جراحی برای مدت ۶ هفته آویز گردنی داده می شود و پس از دو هفته حرکات خاصی به بیماران آموزش داده می شود. پس از ٣ ماه تقریبا تمام حرکات قابل انجام می باشد، هر چند بهتر است بیماران برای مدت حداقل ۶ ماه از ورزش های شدید و ورزش حرفه ای پرهیز کنند. برای بهبود نتایج عمل جراحی پس از ٣ ماه از جراحی، فیزیوتراپی و حرکات درمانی مناسب آموزش داده می شود.
نتیجه عمل جراحی شانه
نتیجه عمل جراحی در صورت مراجعه به موقع بیماران مناسب و حدود ٩٠ تا ٩۵ درصد می باشد. هیچ گونه عمل جراحی شانه که نتیجه ١٠٠ درصد بدهد وجود ندارد.
در تمام روشهای جراحی درصدی احتمال عود دررفتگی وجود دارد که معمولا با مراقبت های لازم بیماران پس از جراحی و مراجعه به موقع بیماران جهت جراحی، احتمال عود کمتر خواهد شد و پاسخ درمانی بیشتر می شود.
در کل نتیجه عمل های جراحی برای ناپایداری شانه مناسب می باشد و عمده بیماران از جراحی راضی خواهند بود.
عوارض جراحی
عوارض جراحی شانه بویژه نوع آرتروسکوپی مختصر می باشد. از عوارض مهم جراحی شانه می توان به عفونت (١-٢ درصد) ، کاهش حرکات شانه (که معمولا جزیی می باشد )، عود دررفتگی اشاره کرد که نسبت به فواید عمل جراحی بسیار کم و جزیی می باشد.
در بیمارانی که به موقع جهت درمان مراجعه می کنند آسیب غضروف و کپسول مفصلی کمتر بوده و در نتیجه جراحی بهتر و عوارض کمتر خواهد شد.
بدون نظر